Vehbi Koç Vakfı Ansiklopedisi size en iyi hizmeti sunabilmek için çerez kullanmakta. Onaylamanız durumunda çerez kullanımını kabul etmiş olacaksınız. Çerez kullanımı ile ilgili detaylı bilgi için tıklayın.

Powell, Josephine

Powell, Josephine (d. 15 Mayıs 1919, New York kenti, ABD - ö. 19 Ocak 2007, İstanbul), ABD’li fotoğraf sanatçısı, koleksiyoner ve gezgin. Anadolu köylerinin ve göçebelerin kültür ve yaşamına dair objeler ile fotoğraf ve belgelerden oluşan koleksiyonunu Vehbi Koç Vakfı’na (VKV) bağışlamıştır.

Sanat alanındaki üniversite öğrenimini 1941’de Cornell Üniversitesi’nde tamamlayan Powell, 1945’te Columbia Üniversitesi New York Sosyal Hizmet Okulu’ndan yüksek lisans derecesini aldı. Yerinden Edilmiş Kişiler İçin Uluslararası Mülteci ve İskân Örgütü’nde (International Refugee and Resettlement Organization for Displaced Persons - IRRODP) çalışmak üzere 1947’de ABD’den ayrılarak Tanganika’ya (bugün Tanzanya’da) gitti; daha sonra Almanya’da Münih’te çalıştı. 1952’de, hayatını mimarlık fotoğrafçısı olarak kazandığı Roma’da yaşamaya başladı.

Powell Türkiye’ye ilk defa 1955’te, Bizans mozaiklerini fotoğraflamak için geldi. İlk büyük Türkiye gezisine de o sırada çıktı. Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra ülkenin tamamını dolaşmasına izin verilen ilk yabancı oldu. 1952-74 arasında Afganistan, Hindistan, İran, İtalya, Nepal, Pakistan, Rusya ve Yugoslavya gibi birçok ülkeyi dolaşan Powell, oralarda tarihi anıtları, mimarlık yapılarını ve etnografik objeleri fotoğrafladı. Bu gezileri sırasında topladığı objeler günümüzde Londra’da British Museum, Amsterdam’da Tropenmuseum ve Rotterdam’da Wereldmuseum koleksiyonları arasında bulunmaktadır.

Fotoğrafları yüzlerce kitapta ve bilimsel yayında yer alan Powell, 1974’te kilimler üzerine bir kitap yazmak için Roma’dan İstanbul’a taşındı. Ama işe giriştiğinde bu konuda çok az çalışma olduğunu gördü ve Anadolu’da gezerek konuyu araştırmaya karar verdi. Düz dokumalarla ilgilenmeye başlayan Powell, el sanatları hakkındaki bilgileri doğrudan Anadolu’daki göçerlerden almak için çaba gösterdi. Etnografik objelerin hangi amaçlara hizmet ettiğini, hangi malzemelerden yapıldığını ve nasıl geliştirildiğini anlamaya çalıştı. Anadolu kilimlerini, çuvallarını ve benzeri el sanatı ürünlerini toplamaya başladı; Anadolu’nun kırsal bölgelerinde dokumacılığın rolünü ve önemini yansıtan bir koleksiyon oluşturdu.

1970’lerde ve 1980’lerde gerçekleştirdiği gezilerde Anadolu göçerlerinin ve köylülerinin günlük hayatlarını ve elişlerini fotoğrafladı. Powell bu yıllarda köylü kadınların hayatlarına ve dokuma sanatlarına karşı gittikçe büyüyen bir hayranlık geliştirdi. Göçebe, yarı göçebe ve yerleşik dokumacı kadınların fotoğraflarından ve düz dokuma zanaatlarına dair saha notlarından zengin bir arşiv oluşturdu. 1980’lerin ortasında yakın arkadaşları Harald ve Renata Böhmer’le birlikte, Batı Türkiyeli köylüler arasında doğal boya tekniklerini canlandırmayı amaçlayan Doğal Boya Araştırma ve Geliştirme (DOBAG) projesini başlattı. Proje kapsamında kadınların ürettiği yüksek kalitede kilimlerin, sadece kadın girişimcilerden oluşan çeşitli kooperatifler kanalıyla pazarlanmasına da destek verildi.

Powell İstanbul’da Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde bir etnografya bölümünün kurulmasına da katkıda bulundu. Mimarlık fotoğrafları arşivini 2002’de Harvard Üniversitesi Güzel Sanatlar Kütüphanesi’ne bağışlayan Powell, Anadolu’dan topladığı düz dokuma ve etnografik objelerden oluşan koleksiyonunu, saha notlarını, tüm fotoğraflarının kopyalarını ve yaklaşık 1.400 kitaptan oluşan kütüphanesini ise Ekim 2006’da VKV’ye bağışladı. Powell gene aynı yıl, “dokuma sanatlarının araştırılmasına ve anlaşılmasına olağanüstü katkılarından dolayı” George Hewitt Myers Ödülü’ne layık görüldü.

Powell’ın fotoğraflarından bir seçki 11 Haziran-21 Ekim 2012 tarihleri arasında, “Josephine’in Gördüğü: 20. Yüzyılda Anadolu’nun Kırsal Yörelerine Fotoğrafik Bakışlar” başlığıyla ANAMED galerisinin açılış sergisi olarak halka sunulmuş, aynı adı taşıyan bir de kitap yayımlanmıştır. Powell’ın VKV’ye bağışladığı kilim koleksiyonundan bir seçki Temmuz 2018’de, süresiz olarak sergilenmek üzere Vehbi Koç Büyükdere Evi’nde ziyarete açılmıştır. (Ayrıca bkz. Josephine Powell Koleksiyonu)

Abadan Unat, Nermin

2012 yılında eğitim alanında verilen Vehbi Koç Ödülü’nü alan siyaset bilimci.

İNCELE