Vehbi Koç Vakfı Ansiklopedisi size en iyi hizmeti sunabilmek için çerez kullanmakta. Onaylamanız durumunda çerez kullanımını kabul etmiş olacaksınız. Çerez kullanımı ile ilgili detaylı bilgi için tıklayın.

Türk Eğitim Vakfı

Türk Eğitim Vakfı, kısa adı TEV, başarılı ama maddi olanakla­rı kısıtlı gençlerin öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla kurulan, kamuya yararlı sivil toplum kuruluşu. 4 Mayıs 1967’de Vehbi Koç, Nejat Eczacıbaşı, İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Ekrem Şerif Egeli ve İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Bedri Karafakioğlu’nun öncülüğünde 205 hayırsever tarafından kurulmuştur. TEV’in en önemli hedefi “insan kaynağımızı bilgi üreten ve kullanan konuma getirmek”, en önemli yaklaşımı ise “insanlarımızın, çağdaş Türkiye idealine ulaşabilmesi ve insanlığın gelişmesine katkı amacıyla olanaklarını yöneltecekleri ortamların hazırlanması” olmuştur.

Vakfın en yüksek karar ve denetim organı Mütevelli Heyeti, yürütme organı ise Yönetim Kurulu’dur. Yönetim Kurulu başkanlığını ilk olarak Nejat Eczacıbaşı (1963-71), ardından Vehbi Koç (1971-93), Aydın Bolak (1993-2001), Ömer Dinçkök (2001-04), Rona Yırcalı (2004-07), Ömer M. Koç (2007-16) ve bir kez daha Rona Yırcalı (2016- ) üstlenmiştir. Merkezi İstanbul’da olan vakfın, aralarında Adana, Ankara, Bursa, Eskişehir, İzmir, Kayseri ve Trabzon’un da bulunduğu 12 kentte şubesi vardır. Vehbi Koç Vakfı’nın da desteklediği TEV’in gelir kaynakları, ölüme bağlı vasiyet bağışları, kişi ve kurumların burs ve bağışları ile TEV çelenkleriyle yapılan bağışlardan oluşur.

TEV, yurtiçinde “başarılı fakat maddi desteğe gerek duyan teknik ve endüstri meslek lisesi, meslek yüksekokulu, yüksekokul, üniversite, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine” burs vermektedir. Bursiyerler, kendi öğretim kurumlarının oluşturduğu, TEV’den de bir temsilcinin katıldığı burs komisyonları aracılığıyla seçilir. Ek olarak, her yıl yükseköğrenim görmeye hak kazanan engelli veya yetiştirme yurdunda kalan öğrenciler ile doğal afetlerden zarar gören ailelerin öğrenim gören çocuklarına da burs tahsis edilmektedir. Başarılı öğrencilerin bursları öğrenimlerinin sonuna kadar devam ettirilirken, başarısız olanlar ile başka bir kurumdan burs aldığı veya TEV burs kriterlerine uygun olmadığı belirlenenlerin bursu kesilir.

Öğrenimini Yurt İçi Burs ve Ödül Yönetmeliği’nde belirtilen başarı düzeylerinde tamamlayan bursiyerlere “Başarı Ödülleri” de verilmektedir. Vakfın 40. kuruluş yılı olan 2007’de Türkiye’de ilk defa geleceğin liderlerinin desteklenmesi amacıyla “Üstün Başarı Bursları” verilmeye başlamıştır. TEV, bursiyerlerine parasal destek sağlamanın yanı sıra sosyal yönden gelişmelerini sağlamak için sosyal faaliyetlerde de bulunmaktadır.

TEV’in yurtiçi bursları karşılıksızdır, ama genel ilke olarak öğrenimini tamamlayan her burslu, iş yaşamına atıldıktan sonra TEV’e maddi veya manevi katkıda bulunmayı, imkânı olduğu takdirde kendisi gibi en az bir gence TEV aracılığıyla burs vermeyi vicdani bir yükümlülük olarak kabul eder. Bursludan vicdani yükümlülüğünü kabul ettiğine dair bir belge alınır.

1969 yılından bu yana TEV tarafından yurtdışı lisansüstü bursları da verilmektedir. Yurtdışı bursiyerleri öğrenimlerini tamamlayınca yurda dönmek ve TEV’in öğrenimleri süresince kendilerine verdiği parayı vakfa geri ödemekle yükümlüdürler. TEV bu bursları verirken Almanya, Fransa, Singapur hükümetleri ile Danimarka, İtalya, İspanya ve Japonya’dan resmi ve özel kuruluşlarla işbirliği yapmaktadır.

TEV her yıl yaklaşık 1 milyon dolarlık burs fonu ayırmakta, işbirliği yaptığı kurumların katkılarıyla birlikte bu tutar 3 milyon dolara yaklaşmaktadır.

TEV büyük kentlere üniversite öğrenimi için gelen genç kızların çağdaş, güvenli ve konforlu barınma ihtiyaçlarını karşılamak üzere kız öğrenci yurtları projesini hayata geçirmiştir. Ankara, İzmir ve Trabzon’da bulunan bu yurtlara öğrenciler burslu ya da ücretli olarak kabul edilmektedir.

TEV kuruluşundan günümüze (2018) kadar yaklaşık 237.600 yurtiçi ve 1.821 yurtdışı burs sağlamış, bir anaokulu, 15 ilköğretim okulu, bir Anadolu Lisesi, bir Güzel Sanatlar Anadolu Lisesi, iki Sağlık Meslek Lisesi, üç öğrenci yurdu, bir çok amaçlı toplum merkezi (Batman), bir çıraklık eğitim merkezi (Tekirdağ) ve bir kütüphane yaptırmıştır. İnanç Türkeş Özel Lisesi de 2001 yılından beri TEV bünyesinde faaliyet göstermektedir.

Yaptığı çalışmalarla 1995 ve 1998 yıllarında “Eğitim Alanında Yılın Vakfı” seçilerek ödüllendirilen TEV, eğitim alanında başka projeler de gerçekleştirmiştir. 2011 Van depreminin ardından TEV ve Turkcell’in işbirliğiyle başlatılan ve Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) himayesinde yürütülen “Van İçin Türkiye Kumbarası” kampanyası Birleşmiş Milletler tarafından dünyaya örnek gösterilmiştir. “Öğretmene Proje Yaptırma Eğitimi Projesi” ve “Lider Öğretmen Programı” TEV’in diğer projeleri arasındadır. TEV ayrıca Koç Üniversitesi ve MEB’le birlikte 23-24 Eylül 2010’da “1. Uluslararası Üstün Yetenekliler Sempozyumu”nu düzenlemiştir. Vakıf öncülüğünü AÇEV’in yürüttüğü “7 Çok Geç Kampanyası”na da destek vermektedir.

Vehbi Koç’tan TEV’in öyküsü
Yurdun hızla gelişmesinde eğitimin büyük önemine her zaman inandım. Okumak isteyen fakat okumak için maddi desteğe ihtiyacı olan gençlere bu yardımı sağlamak gerekir. Gerçi devletin verdiği pek çok burs vardır, fakat her şeyi, devletten beklemek de bence yanlıştır. Bu düşünceyle, yükseköğrenim gençlerine burs sağlayacak bir tesisin kurulması üzerinde durdum. Başta rahmetli Ahmed Dallı olmak üzere güvendiğim dostlarıma bunun nasıl yapılması gerektiğini danıştım. Kime başvurduksa büyük ilgi gördük, sonunda 1967 yılında Türk Eğitim Vakfı, önce bir tesis olarak kuruldu. Vakıf Kanunu çıkınca da bugünkü şeklini aldı.
 
Bu vakfın 205 kurucusu vardır. İlk kuruluşunda Dr. Nejat Eczacıbaşı Yönetim Kurulu Başkanı, ben İkinci Başkan olduk; 1971 yılında yer değiştirdik. Şimdi (1973) ben Başkan, Nejat Bey İkinci Başkan olarak vazife görmekteyiz.

Vakfın İstanbul dışında da tanınması için, 1968 yılında 22 il dolaştım, her il merkezinde ileri gelen iş adamları ve yöneticilerle konuşup bu vakfın amaçlarını anlattım. Vakıf adına yardım rica ettim. TEV kurulduğundan bugüne kadar halktan büyük ilgi gördü ve gençlerimizin eğitiminde büyük yararlar sağladı. Bu hizmetin yıllar geçtikçe daha da artacağına inanıyorum.

1972 yılında, vakfın sürekliliğini sağlamak için, vakfa sermaye fonu toplamaya karar verdik. Hayatımda ilk defa kendi adımı da ortaya koyarak büyük kuruluşlara ve ileri gelen iş adamlarına gidip yardım istedim.

Hiçbiri reddetmedi. Vakıftaki arkadaşlarım da aynı şeyi yaptılar ve vakfa sermaye fonu olarak, 900 bin lirası Koç Grubu’ndan olmak üzere, beş milyon lirayı toplamayı başardık.

TEV’in bir gelir kaynağı da ölüme bağlı bağışlardır. Bu soruna inanan vatandaşlar varlıklarını, ölümlerinden sonra vakfa bağışlamaktadırlar. Bir başka ve oldukça yeni gelir kaynağı da Çiçek Fonu’dur.
Vehbi Koç, Hayat Hikâyem, 4. Bas., Vehbi Koç Vakfı Yayınları, İstanbul, 1983, s. 125-26
Abadan Unat, Nermin

2012 yılında eğitim alanında verilen Vehbi Koç Ödülü’nü alan siyaset bilimci.

İNCELE