Vehbi Koç Vakfı Ansiklopedisi size en iyi hizmeti sunabilmek için çerez kullanmakta. Onaylamanız durumunda çerez kullanımını kabul etmiş olacaksınız. Çerez kullanımı ile ilgili detaylı bilgi için tıklayın.

Koç, Mustafa V(ehbi)

Koç, Mustafa V(ehbi) (d. 29 Ekim 1960, İstanbul - ö. 21 Ocak 2016, İstanbul), iş adamı. Başka görevlerinin yanı sıra, Nisan 2003-Ocak 2016 arasında Koç Holding Yönetim Kurulu başkanlığı, 2004-16 arasında Vehbi Koç Vakfı İdare Heyeti üyeliği yapmıştır.

Rahmi M. Koç ile Çiğdem Koç’un (daha sonra Simavi) en büyük oğlu ve Vehbi Koç ile Sadberk Koç’un ilk torunu olan Mustafa V. Koç, İstanbul’da Maçka İlkokulu’ndaki ilköğreniminin ardından önce Avusturya Lisesi orta kısmında, ardından İsviçre’de Lyceum Alpinum Zuoz’da ortaöğrenimini tamamladı. 1980-84 arasında ABD’de George Washington Üniversitesi’nde iş idaresi dalında lisans öğrenimi gördü. 1984 yılında Türkiye’ye dönerek Tofaş Oto AŞ’de müşavir olarak çalışmaya başladı.

Vehbi Koç, o dönemde Koç Holding’de Tofaş’ın bağlı olduğu başkan yardımcısı İnan Kıraç’a yazdığı mektupta Mustafa’nın patron ailesine mensup olmasının kendisini ayrıcalıklı hale getirmediğinin, tam aksine tüm süreçlere hâkim olacak şekilde çalışmak zorunda olduğunun altını şu sözlerle çiziyordu: “… Mustafa iyi yetişecekse her şeye küçükten başlayacak, patron ailesine mensup olduğunu unutacak, her başladığı işi iğneden ipliğe kadar tetkik edecek. Muvaffak olması için muntazam işe devam edecek, herkesten evvel gelip gidecek, verdiğiniz talimata harfiyen riayet edecek. Bu şekilde olursa hem kendisi hem aile için çok iyi olur. Size teşekkür ederim. Mustafa tamamıyla sizin emrinizdedir, size emanettir. Muvaffakiyetler dilerim.”
Koç Holding, Bizden Haberler, No. 434, 2016, s. 17

1986-89 arasında Cenevre’de Kofisa Trading Company’de satış müdürlüğü, 1989-92 arasında Ram Dış Ticaret AŞ’de satış müdürlüğü ve satış genel müdür yardımcılığı yaptıktan sonra, 1992’de Koç Holding’e geçerek Sanayi ve Ticaret Grubu başkan yardımcılığına getirildi. 1994 yılında İnşaat ve Maden Grubu başkanlığını üstlenen Mustafa V. Koç, 2001 yılında Koç Holding Yönetim Kurulu üyesi oldu. Nisan 2003’te ise holdingin Yönetim Kurulu başkanlığını üstlendi.

Koç Holding’in Mustafa V. Koç yönetiminde izleyeceği yol 2005 yılında çizildi. Türkiye’nin sürdürülebilir büyüme ve istikrar yönünde ilerleyeceği öngörüsüyle hazırlanan yeni stratejik planın temel ilkeleri, “rekabet gücüne sahip olunan ve tüketiciye yakın sektörlere odaklanmak”, “cironun en az yüzde 50’sini yurtdışından elde etmek”, “faaliyet gösterilen alanlarda liderlik” ve “marka ve teknoloji gücünü artırmak” olarak belirlendi. Topluluk şirketlerinin faaliyet gösterdikleri alanlar; büyüme potansiyelleri, rekabet güçleri, fırsatlar ve tehditler, ulaşmış oldukları değerler gibi birçok kriter açısından değerlendirildikten sonra dört ana sektöre odaklanma kararı verildi: enerji, dayanıklı tüketim, otomotiv ve finansal hizmetler. Koç Holding’in en büyük iş birimleri bu dört sektörde toplanmaktaydı. 2006 yılı verilerine göre Koç Holding’in faaliyet kârının yüzde 91’i, yatırım harcamalarının yüzde 82’si, cirosunun yüzde 87’si ve yurtdışı gelirlerinin yüzde 90’ı bu dört sektörden geliyordu.

Mustafa V. Koç’un başkanlığı döneminde Koç Holding’in aktif toplamı 2002’de 406 milyon dolardan 2015 yılı sonunda 25,1 milyar dolara, net kârı da 20,6 milyon dolardan 751,4 milyon dolara ulaştı. Aynı dönemde çalışan sayısı da yaklaşık 20 binden 52 bine yükseldi. Türkiye’den Fortune 500 listesinde yer alan tek kuruluş olan Koç Holding’in 2015 sonunda Türkiye ekonomisi içindeki payı yüzde 8,5’i, ihracat içindeki payı yüzde 9’u, toplam vergi gelirleri içindeki payı da yüzde 9,4’ü buluyordu. Borsa İstanbul’daki şirketlerin toplam piyasa değerinin yüzde 18’i de Koç Holding şirketlerine aitti. Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu TÜPRAŞ (2006) ve ülkenin önemli bankalarından Yapı Kredi de (2005) Mustafa V. Koç’un başkanlığı döneminde satın alındı.
 
Young Presidents’ Organization (Genç Başkanlar Örgütü), EastWest Institute, JP Morgan Uluslararası Konseyi, Rolls-Royce Uluslararası Danışma Kurulu, Bilderberg Toplantıları Yürütme Komitesi ve Dış İlişkiler Konseyi (Council on Foreign Affairs) Uluslararası Danışma Kurulu üyesi olan Mustafa Koç, Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu başkan yardımcısı (1999-2004) ve Yüksek İstişare Kurulu başkanı (2005-10), Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk Amerikan İş Konseyi başkanı (1993-2000) ve Finlandiya’nın İstanbul fahri başkonsolosu (2006-13) olarak da görev yaptı.
 
Mustafa V. Koç 2005 yılında İtalya hükümetinin Cavaliere d’Industria nişanıyla ödüllendirildi; 2012 yılında ise gene İtalya hükümeti tarafından verilen Leonardo Uluslararası Ödülü’ne layık görüldü.
 
Golf, binicilik, havacılık ve dalış gibi spor dallarıyla aktif olarak ilgilenen Mustafa V. Koç, 1998-2004 ve 2010-15 dönemlerinde İstanbul Golf Kulübü’nün başkanlığını üstlendi.
 
2006 yılında yabanıl doğa fotoğrafçılığıyla ilgilenmeye başlayan Mustafa V. Koç’un bu alandaki çalışmaları 2010 yılında 25 Mayıs-20 Ağustos tarihleri arasında İstanbul Rahmi M. Koç Müzesi’nde “Karşılaşmalar/Wild Encounters” başlığı altında sergilendi; bu fotoğrafları içeren ve aynı başlığı taşıyan bir de kitap yayımlandı. Kitabın satışından elde edilen gelir ise Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı’na bağışlandı.  
 
Mustafa V. Koç 14 Temmuz 1992’de İzmir’in köklü Levanten ailelerinden Giraud’ların kızı Caroline Giraud’yla (bkz. Caroline Koç) evlenmiş, çiftin Esra (d. 1997) ve Aylin Elif (d. 2001) adında iki kızı olmuştur (bkz. Koç Ailesi).
 
Mustafa V. Koç’un 21 Ocak 2016 günü geçirdiği kalp krizi sonucu vefatının ardından Türk Eğitim Vakfı’na (TEV) yapılan bağışlar ve Koç Topluluğu şirketlerinin katkılarıyla TEV tarafından 10 milyon TL tutarındaki Mustafa V. Koç Burs Fonu oluşturuldu (2017). Bu fonla ilk 10 yılda meslek lisesinde öğrenim gören 3.000 kız öğrenciye burs verilmesi öngörülmektedir. Bu öğrenciler eğitimlerini devlet üniversitelerinde sürdürdükleri takdirde burs almaya devam edeceklerdir.
 
Spor tutkusu ve sporun farklı alanlarına sağladığı katkılar nedeniyle, gene 2017’de Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi ve Koç Holding işbirliğiyle Mustafa V. Koç Spor Ödülü programı başlatıldı. Temel anlayışı “olimpik değerlere katkı” olarak belirlenen ödüle, “dostluk, mükemmellik, saygı, dayanışma, eşitlikçi, insancıl ve evrensel anlayış” gibi olimpik ilke ve değerleri taşıyan kişi ve kurumlar aday gösterilebilmektedir.
 
2017 yılında, Koç Okulu Ortaokul Türkçe Bölümü tarafından düzenlenmekte olan öykü ve düşünce yazma yarışmasına Mustafa V. Koç’un anısına Mustafa Koç Öykü ve Düşünce Yazma Yarışması adı verilmiştir.

Mustafa V. Koç’a veda…

Koç Topluluğu’nun değerli üyeleri;

Her vefat erkendir. Ancak Mustafa Bey’in bu ayrılışı çok zamansız oldu. Bizleri, sevenlerini, Ülkemizi derinden sarstı. Hepimiz tarifsiz bir hüzün içerisindeyiz. Kaybımızı kabullenmek güç, konuşmak zor, kelimeler yetersiz.

Bizler için Mustafa V. Koç, “Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Vehbi Koç”tan çok daha fazlasıydı. O harika bir baba ve eş, hayırlı bir evlat, sevgi dolu bir ağabey, gerçek ve vefalı bir dost, arkadaş, Ülkesine âşık bir vatandaş, büyük bir hayırsever, aydın ve vizyoner bir iş adamı, tutkulu bir sporcu ve sporsever, çalışanlarına güç veren ve her zaman destekleyen bir lider. Ama daha da ötesi, geniş kitleler tarafından çok sevilen, bir o kadar saygı duyulan, kalbi, vicdanı büyük, alçakgönüllü bir insandı. Hayata pozitif bakışı ve hoşgörüsüyle hepimize örnek oldu. Onu esas farklı kılan da zaten bu insani değerleri ve birleştirici vasıflarıydı. Görüyoruz ki aramızdan ayrılırken bile; kendisini tanıyan, tanımayan, yurt içinden ve yurt dışından, tüm sevenlerini, dostlarını, takipçilerini, mesai arkadaşlarını; kişiliğinden, yaptıklarından, söylediklerinden ve duruşundan yansıyan bu değerler etrafında birleştirdi.
 
Mustafa Bey, o bitmek tükenmek bilmeyen enerjisiyle hayatını dolu dolu yaşadı. İş hayatından sosyal hayatına, hobilerine kadar ne yaptıysa en iyisini yaptı. Eğer mutlu bir insansanız; çevrenizde hayatın size sunduklarını kucaklayıp onları paylaşmayı bilirseniz; daima enerjinizi yüksek tutarsanız; bu enerjiyi etrafınızdakileri harekete geçirmek için kullanırsanız; hayattan keyif almayı bilip etrafınızda iyimserlik dalgası yaratırsanız; şirketinizin, arkadaşlarınızın, ailenizin güneşi olur, yani Mustafa Bey’i olursunuz. İnsanları aydınlatır ve ısıtırsınız.
 
Mustafa Bey’in gülen gözlerini, omuzlarımızı sıvazlamasını, uzaktan göz kırpmasını, gergin toplantıları sakinleştirmesini unutmak bir yana, her gün daha fazla hatırlayacağız. Onun aramızdan ayrılması ile içimizde kocaman bir boşluk oluştu. Bu boşluğu doldurmak da mümkün olmayacak.
 
Mustafa V. Koç, 32 yıllık çalışma hayatı, 13 yıllık Yönetim Kurulu başkanlığı ile Ülkemize ve bizlere çok büyük, çok başarılı, gurur duyulacak bir miras bırakıyor. Bizlere toplu olarak en son Üst Düzey Yöneticiler Toplantısı’nda seslenmişti. En önemlisi de kendi hayallerinden bahsetmişti. Mustafa Bey bu konuşmasında “Vehbi Bey’in hayali ile Topluluğumuz, Holdingimiz kuruldu. Rahmi Bey’in hayalleri ile Topluluğumuz büyüdü, yeni ortaklıklar gerçekleştirdi. Dışa açılmaya başladı. Benim hayalim de Topluluğumuzu dünyanın sayılı şirketleri arasına sokmaktı. Sizlerin liderliği, ekiplerinizin katkısı ile bu hayalleri bir bir gerçekleştirdik. Yeni satın almalar ile grubumuzu büyüttük. Yurt içindeki liderliğimizi perçinledik. Bugün sizlerle bundan sonraki hayalimi paylaşmak istiyorum. Bundan sonraki hayalim: Uluslararası arenada çok daha önemli ve büyük başarılar gerçekleştirmek. Yurt içindeki uzun vadeli liderliğimizi yurt dışına taşımak. Portföyümüzü küresel arenada da faaliyet gösteren şirketler ve organizasyonlar ile desteklemek.”
 
Mustafa V. Koç bu sözleriyle vizyonunu ve hedeflerini bizlerle güçlü bir şekilde paylaşmıştı. Nitekim kendisiyle son Amerika seyahatimizi de, bu doğrultuda, potansiyel yatırımları değerlendirmek üzere yapmıştık. Bu seyahatte uluslararası vizyonu doğrultusunda kararlılığını bir kez daha gördüm. Şimdi bu hayalleri ve vizyonu birbirimize sımsıkı sarılarak bizler gerçekleştireceğiz.
 
Son olarak Mustafa Bey’e, hepimiz adına seslenmek istiyorum. Kıymetli Yönetim Kurulu Başkanım, Canım Ağabeyim Mustafa Bey, Vizyonunuz ve değerleriniz doğrultusunda bize bıraktığınız bayrağı var gücümüzle çalışarak daha ileriye taşıyacağımıza emin olabilirsiniz.
 
Ekonomik, sosyal, beşeri alanlarda gelişimimiz hız kesmeden sürecek. Her zaman çok önem verdiğiniz toplumsal sorumluluk bilincinin Ülke geneline yayılmasını sağlayan projelerimize devam edeceğiz. Kısacası, Ülkemize her alanda hizmet etmeyi sürdüreceğiz. Topluluğumuzu uluslararası arenada hedeflediğiniz, arzu ettiğiniz seviyeye taşıyacağız ve size her zaman layık olmaya çalışacağız. İsminiz, şirketlerimizin tarihinde, faaliyet gösterdiğimiz ülkelerde, spor kulüplerinde, derneklerde, vakıflarda ve sanat faaliyetlerinde sonsuza dek yaşayacak. Ancak, her şeyden önce, isminiz tam burada, kalplerimizde kazılı kalacak. Siz her zaman bize güvendiniz. Biz de Koç Topluluğu çalışanları olarak güveninize layık olmak için var gücümüzle çalışacağız. Müsterih olunuz. Huzur ve nur içinde yatınız. Ama biz sizi çok özleyeceğiz.
 
Sizin bizde hakkınız çok; eğer bizden yana bir hak varsa, tüm camiamız adına hakkımız size sonuna kadar helal olsun.
“24 Ocak 2016 pazar günü Koç Holding merkezinde Mustafa V. Koç için düzenlenen törende Koç Holding CEO’su Levent Çakıroğlu’nun yaptığı konuşma”, Koç Holding, Bizden Haberler, No. 434, 2016, s. 3
Abadan Unat, Nermin

2012 yılında eğitim alanında verilen Vehbi Koç Ödülü’nü alan siyaset bilimci.

İNCELE