Vehbi Koç Vakfı Ansiklopedisi size en iyi hizmeti sunabilmek için çerez kullanmakta. Onaylamanız durumunda çerez kullanımını kabul etmiş olacaksınız. Çerez kullanımı ile ilgili detaylı bilgi için tıklayın.

Gönül, Erdoğan

Gönül, Erdoğan (d. 1933 - ö. 15 Temmuz 2003, İstanbul), Koç Topluluğu’nda uzun yıllar görev yapan üst düzey yönetici, iş adamı ve koleksiyoner. Koç Holding’in kurucu ortakları arasında yer almış ve Koç Holding Yönetim Kurulu üyeliği yapmıştır. Vehbi Koç ve Sadberk Koç’un ortanca kızı Sevgi Gönül’ün eşidir. 

Ortaöğrenimini İstanbul’da, English High School’da tamamladı (1952). 1959'da Türkiye'nin ilk otomobil fabrikası Otosan’da işe başladı. Kısa zamanda kendini gös­terdi ve istihsal kontrol müdürlüğüne getirildi. Ardından sırasıyla Otosan genel müdür yardımcılığına (1963), genel müdürlüğüne (1974), Otosan Grubu başkan yardımcılığına (1986) ve başkanlığına (1992) yükseldi. Bu görevleri sırasında Otosan’ın 1960’ta Türkiye’de ilk montaj kamyonu üretmesinden, 1966’da ilk yerli otomobil Anadol’un seri üretimine geçilmesine kadar Türk otomotiv sektöründe pek çok ilke imza atan ekipte yer aldı. Onun görev döneminde, üretimin devam ettiği 1984 yılına kadar 62.923 adet binek ve 49.964 adet pick-up Anadol üretildi. Erdoğan Gönül 1977’de Otosan genel müdürüyken, Ford Motor Company’yle Otosan D1210 Ford kamyon ve Transit serisinin Türkiye’de imal ve satış hakkı ile motorlarının yerli olarak üretimine izin veren ilk lisans anlaşması imzalandı. Otosan’ın Eskişehir’deki İnönü Motor Fabrikası da 1982’de onun Otosan Grubu başkan yardımcılığı sırasında seri üretime geçerek Türkiye’de dizel motorları üreten ilk kuruluş oldu. Gönül, 1992’den vefat ettiği 2003 yılına kadar Koç Holding Yönetim Kurulu üyeliği de yaptı.

4 Ocak 1962’de Sevgi Koç’la evlenen Gönül’ün klasik otomobillere büyük bir tutkusu vardı. En büyük hobisi satın aldığı klasik otomobilleri, yurtdışından getirttiği parçaları kullanarak baştan aşağı yenilemekti. Bu şekilde oluşturduğu koleksiyonunu, sergilenmek üzere Hasköy’deki İstanbul Rahmi M. Koç Müzesi’ne bağışladı. Gönül’ün 20’ye yakın otomobilden oluşan klasik otomobil koleksiyonu müzenin en büyük ve en çok ilgi çeken galerisi olan Erdoğan Gönül Galerisi'nde, 1950 yılı öncesinde ve sonrasında üretilenler olmak üzere iki ayrı bölüm halinde sergilenmektedir.

Erdoğan Gönül’ün otomobil tutkusu ve İstanbul Rahmi M. Koç Müzesi’nde sergilenen Buick otomobilin öyküsü
 
1933 model Buick, babamın 1933 yılında annem bana hamile kalınca hediye olarak almış olduğu otomobildir. Bu otomobilden dünyada 152 tane imal edildi. Bugün tahminen 3 tane kaldığı varsayılıyor. 1938 yılında savaş çıkınca, hükümet özel otomobillerin kullanılmasını yasak etmiş. Babam da apartmanımızın arka tarafındaki garajda arabayı takoza almış. Hatırladığım kadarıyla, 1945 yılında babam banyoda tıraş olurken radyo dinliyordu. Spiker artık özel otomobillerin kullanılmasının devletçe serbest bırakıldığını söyledi. Onun üzerine babam, “Oğlum, hadi arabamızı çalıştıralım” dedi. Henüz 11 yaşındaydım, babamla birlikte garaja indik. Aküyü ön koltuğun altındaki yerine yerleştirdi, bağlantılarını yaptı. Marşa bastı ve birinci marşta otomobil çalıştı. Egzozundan çıkan kokular ve egzoz dumanı orada benim içime ve ciğerlerime girdi ve ben hastalığa ilk bu şekilde yakalanmış oldum… Otosan'da edinmiş olduğum tecrübelere dayanarak beni Otosan Grubu başkanı ve Koç Holding Yönetim Kurulu üyesi yaptılar. Fakat ben 25 yılımı gece gündüz planlarla, üretimle, imalat aletleriyle faal geçirmeye alışmış biri olarak Koç Holding’e atanmamdan sonra “sudan çıkmış balığa” döndüm. Bir üst yönetici olmak ile cephede savaşmak arasında çok büyük fark var. İçimde Otosan’ın özlemi var. Çünkü aşkımın ikinci bir eşi genel müdürü vardı. Fakat bu bende egzoz kokusuna, otomobil kokusuna, tutkal kokusuna özlem yarattı. Onun üzerine ben kendimi nasıl oyalarım düşüncesiyle klasik otomobillere yöneldim. Şayet Otosan’daki görevimde yaşlanmış olsaydım, böyle bir hobiyi aklımdan geçirmezdim…

Buick’i tekrar kullanmaya başlamamızdan sonra, yaklaşık bir ay içinde babam 46 model bir Ford sipariş verdi. 46 Ford gelince, babam Buick’i bugünkü Ayazağa’da bir çiftlik sahibine sattı. Çiftlik sahibi otomobili ortadan kesti ve pick-up haline dönüştürdü. Uzun yıllar ürünlerini taşırken kullandı. Uzun yıllar diyorum, çünkü 3-5 defa babamın arabasına bu hizmeti görürken yolda rastladım. Ama kalbimin içinde en ufak bir özlem hissetmedim. Çünkü ömrüm en son model; 46, 47, 48 model otomobillerin içinde geçiyordu. Babam da yaşım küçük olmasına rağmen otomobil kullanmama müsaade ediyordu. Sonra bundan aşağı yukarı 7 yıl önce yeğenim bana bir fotoğraf getirdi. Fotoğrafta babam annemle birlikte bu otomobilin içine oturmuşlardı. İşte o zaman özlemim yeniden yeşerdi. Aşağı yukarı 4-5 yıl süren bir araştırmadan sonra, bu otomobili Kanada’da buldum. Sahibini aradım ve otomobili satın almak istediğimi söyledim. Otomobil sahibi önce, arabasını satmak istemedi. Daha sonra ona elimdeki fotoğrafı gönderdim. Kısa bir süre sonra Kanada’dan bir telefon geldi. Otomobilin sahibi bana “Bu otomobil sizin hakkınız. Size bu otomobili satıyorum” dedi.
“Kendi gitti, ‘Gönül’ü otomobilde kaldı”, Hürriyet, 17 Temmuz 2003

2005’te açılan Pera Müzesi’nin Oryantalist Resim Koleksiyonu’nun sergilendiği kat, 2003 yılında peş peşe hayata veda eden Gönül çiftinin anısına Sevgi-Erdoğan Gönül Galerisi olarak adlandırılmıştır. Sevgi Gönül’ün vasiyeti üzerine Vehbi Koç Vakfı tarafından yaratılan fonla Şanlıurfa’da kurulan TEGV eğitim parkına, 2011 yılında Sevgi-Erdoğan Gönül Eğitim Parkı adı verilmiştir.

Abadan Unat, Nermin

2012 yılında eğitim alanında verilen Vehbi Koç Ödülü’nü alan siyaset bilimci.

İNCELE